“Do 2020. godine se u energetski sektor jugoistočne Evrope planira uložiti oko 30 milijardi eura. Regiji su potrebni sigurni izvori energije, a njihovim građanima i građankama je potrebno da ta energija bude čista”, ističe Marko Prelec, izvršni direktor Balkans Policy Research Group

Korupcija na visokim nivoima odlučivanja u energetskom sektoru utječe na zemlje jugoistočne Evrope, a gubici broje desetine miliona eura tokom proteklih godina, te pogađaju sedam zemalja regiona obrađenih u izvještaju Pobjednici i gubitnici: Kome koristi korupcija na visokim nivoima u
energetskom sektoru jugoistočne Evrope? koji je predstavljen u Briselu tokom konferencije u sklopu Sedmice održive energije Evropske unije 2014.

Organizacije civilnog društva koje potpisuju ovaj izvještaj o korupciji pozvale su EU institucije da reformu energetskog sektora u jugoistočnoj Evropi počnu tretirati kao hitan prioritet. “Evropska unija treba obratiti posebnu pažnju na dešavanja u energetskom sektoru, uključujući privatizacije i tendere za nove projekte, ali i nadgledati investicijske planove vlada koji rijetko odražavaju potrebe za održivom energetskom budućnošću”, rekao je Garret Tankosić-Kelly, direktor SEE Change Neta, tokom panel diskusije.

Analiza u izvještaju sumira slučajeve korupcije na visokim nivoima koja pogađa energetske sektore zemalja bivše Jugoslavije, te Albanije, ilustrirajući kako je korupcija glavna prepreka održivosti energetskih sistema ovih zemalja. Izvještaj uključuje slučajeve bivšeg hrvatskog premijera Iva Sanadera, koji je osuđen radi primanja 10 miliona eura mita od mađarske kompanije MOL kako bi im dao prednost na hrvatskom tržištu, te navodne masovne korupcije u menadžmentu srbijanske državne kompanije EPS koja je značajno oštetila ovu firmu.

“Korupcija i slabe institucije predstavljaju ozbiljne prepreke na putu ka održivoj energetskoj budućnosti jugoistočne Evrope”, rekao je Marko Prelec, izvršni direktor Balkans Policy Research Groupa, i glavni autor ovog izvještaja.

Govoreći o sadržaju izvještaja, Dejan Milovac, zamjenik izvršnog direktora antikorupcijske organizacije civilnog društva MANS iz Crne Gore, izavio je: “Mi, kao društvo, ne želimo tolerisati krađu naše budućnosti. Korupcija u energetskom sektoru u potpunosti mijenja svaku državu”.

Leila Bičakčić, izvršna direktorica Centra za istraživačko novinarstvo BiH, istaknula je da je potrebno više istraživačkog izvještavanja o korupciji u energetskom sektoru. “Moramo zahtijevati veću transparentnost od vlade. Transparentnost dokumentacije i procesa odlučivanja bi otežale dešavanje korupcije, jer je teže biti korumpiran ako vas posmatra više očiju. Evropska unija treba postaviti više uvjete vladama regije koje žele biti njen dio u budućnosti”.

“Do 2020. godine se u energetski sektor jugoistočne Evrope planira uložiti oko 30 milijardi eura. Regiji su potrebni sigurni izvori energije, a njihovim građanima i građankama je potrebno da ta energija bude čista”, rekao je Prelec. “Države jugoistočne Evrope trebaju implementirati ove projekte na čist, transparnetan način. Ako se to desi, energetski sektor može biti ključan za “˜debalkanizaciju”™ regiona”.

Dirk Buschle, zamjenik direktora Energetske zajednice, je naglasio da Evropska unija ima dobar set zakona za energetski sektor koji mogu doprinijeti borbi protiv korupcije. “Transponirali smo ove zakone na veoma visokom nivou usklađenosti sa EU standardima. Posljednji korak pri transponiranju legislative treba biti njeno primjenjivanje na otvoren i transparentan način, što može spriječiti korupciju i dati institucijama prednost da kreiraju povjerenje i otklone sumnje o korupciji. U regiji su institucije, sudovi i regulatorni autoriteti za energiju slabi i pod stalnim pritiskom”.

Buschle je mišljenja da bi pravno neutralno tijelo za razrješivanje sporova u regiji moglo biti rješenje, koje bi u svoj rad također moglo uključiti slučajeve korupcije, kao i transparentnosti, po uzoru na srž iskustva Evropske unije te njenog oslanjanja na vladavinu zakona.

Kompletan izvještaj je dostupan na web stranici SEE Change Neta, izvještaj preuzeti ovdje.

Pogledajte i mapu slučajeva korupcije opisanih u izvještaju http://bankwatch.org/SEE-energy-corruption.