Prema najnovijem izveštaju o kvalitetu zraka Europske agencije za okoliš, skoro svi stanovnici Europe udišu zagađen zrak, dok je skoro 75% gradske populacije izloženo sitnim suspendovanim česticama (PM2,5).
Kako se procjenjuje, broj prijevremenih smrtnih ishoda uslijed izloženosti suspendovanim česticama PM2,5 (prečnika do 2,5 μm) u 41 europskoj zemlji tokom 2018. godine iznosio je ukupno 417.000, od čega oko 379.000 u Europskoj uniji (EU), što predstavlja pad od 13% u odnosu na 2009. godinu i na cijelom kontinentu i u EU, navodi se u izveštaju.
Broj prijevremenih smrtnih ishoda koji se mogu pripisati azot-dioksidu (NO2) se skoro prepolovio u poređenju sa 2009. godinom, pa je 2018. godine iznosio oko 55.000 (od čega 54.000 u 28 zemalja EU), dok je izloženost troposferskom ozonu (O3), onom koji se pojavljuje bliže površini zemlje, odgovorna za ukupno 20.600 prijevremenih smrtnih slučajeva (od čega 19.400 u EU), što je porast od 20% na nivou Europe i 24% na nivou EU u odnosu na 2009. godinu.
Skoro 75% gradske populacije u EU je izloženo prekomjernim koncentracijama PM2,5
Tokom 2018. godine, skoro 75% gradske populacije u EU bilo je izloženo koncentracijama čestica PM2,5 iznad vrijednosti preporučenih od strane Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), a koje su znatno strožije od propisa o kvalitetu zraka koji trenutno važe u EU. Europska agencija za okoliš navodi da Europska komisija radi na premošćavanju jaza između propisa EU i smjernica SZO.
Prema izvještaju agencije, samo četiri zemlje u Europi (Estonija, Finska, Island i Irska) su 2018. godine imale koncentracije PM2,5 ispod vrijednosti koje preporučuje SZO, dok je šest članica unije (Bugarska, Hrvatska, Češka, Italija, Poljska i Rumunija) premašilo čak i mnogo nižu graničnu vrijednost koju propisuje EU.
Balkanske zemlje najteže pogođene efektima PM2,5 u odnosu na broj stanovnika
Uticaj zagađenja vazduha na ljudsko zdravlje mjeri se, između ostalog, brojem prijevremenih smrtnih slučajeva, ali i “izgubljenim godinama života,” što predstavlja prosječan očekivani broj preostalih godina života da nije bilo prijevremenog smrtnog ishoda.
Mjereno ovim parametrima, najveći uticaj čestica PM2,5, koje su među najopasnijim zagađivačima, može se primijetiti u zemljama sa najvećim brojem stanovnika (Nemačka, Italija, Poljska, Francuska i Velika Britanija). Međutim, kada se računa broj izgubljenih godina života na 100.000 stanovnika, najgore prolaze zemlje u regionu Balkana (Srbija, Albanija, Sjeverna Makedonija i Kosovo*). Sa druge strane, najmanji uticaj u odnosu na broj stanovnika se primećuje na sjeveru i sjeverozapadu Europe – Islandu, Norveškoj, Irskoj i Finskoj.
Prema podacima Europske agencije za okoliš, Rumunija je tokom 2018. godine imala oko 25.000 preuranjenih smrtnih slučajeva koji se mogu pripisati česticama PM2,5, dok je u Srbiji taj broj bio 14.600, a u Bugarskoj 12.500. U Grčkoj je broj preuranjenih smrti u 2018. godini uslijed izloženosti PM2,5 procjenjen na 11.800, u Hrvatskoj na 5.100, u Albaniji na 5.000, a u Sloveniji na 1.700.
Agencija nije bila u mogućnosti da odredi prosječne indikatore izloženosti (AEI) za čestice PM2,5 za Bosnu i Hercegovinu, Srbiju, Albaniju i Kosovo* jer nema podataka za 2018. godinu, ali najskoriji dostupni podaci (iz 2016. ili 2017. godine) pokazuju da su kod svih njih vrijednosti AEI bile iznad 20 μg/m3, što je granična vrijednost koju su članice EU imale obavezu da ostvare počev od 2015. godine.
Mjere protiv pandemije COVID-19 dovele do značajnog smanjenja zagađenja zraka
Europska agencija za okoliš analizirala je i povezanost pandemije COVID-19 i kvaliteta zraka, utvrdivši da su mjere protiv širenja virusa tokom proljeća dovele do značajnog smanjenja emisija zagađivača zraka, posebno u drumskom, vazdušnom saobraćaju… Tako su, na primjer, koncentracije NO2 u aprilu na pojedinim mjestima smanjene i do 60%.
Međutim, agencija još uvijek ne raspolaže procjenama koliki je potencijalni pozitivan uticaj čistijeg zraka na zdravlje ljudi ove godine, navodi se u saopštenju.
Preuzeto: Balkan Green Energy News
Recent Comments